Сабақ жоспары. Химия пәні 8 сынып «Тұздар»

Сыныбы

8 «А», 22.02.2013

Уақыты

Тақырыбы

§ 48 Тұздардың жіктелуі, алынуы, қасиеттері және қолданылуы

Мақсаты

Білімділік

Дамытушылық

Тәрбиелік

Оқушылардың өткен тақырыптағы білімдерін жүйелеу, тұздардың құрамымен, қасиеттерімен таныстыру, химиялық формула мен теңдеу құру, есеп шығару біліктерін дамыту, өздігінен жұмыс істеуге дағдыландыру.

Оқушылардың белсенділігін арттыру, ойлау қабілетін, шапшаңдығын дамыту, өз бетімен жұмыс істеп, талаптануын арттыру.

Оқушыларды ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа, іскерлікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі

Түсіндірмелі сұрақ - жауап, әңгімелеу, слайд арқылы көрсету

Сабақтың түрі

Дәстүрлі

Сабақтың типі

Жаңа білімді меңгерту.

Көрнекілігі

Интерактивті тақта мүмкіндіктері, үлестірме материалдар,

демонстрациялық тәжірибеге қажетті құрал - жабдықтар мен реактивтер, Бекетов кернеу қатары.

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру бөлімі

2. Жаңа ақпаратты өз бетімен меңгеру

3. Оқу тапсырмасын орындау (жаңа сабақ)

4. Сабақты қорытындылау (үйге тапсырма, бағалау)

Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу, оқушыларды түгендеп, сабаққа дайындығын тексеру.

2

мин

Жаңа ақпаратты өз бетімен меңгеру

(үй тапсырмасы)

1. Ой қозғау сұрақтары: қышқылдар дегеніміз не, қалай жіктеледі, қолданылуы?

2. Қышқылдарды табу. (интерактивті тақтада Activ Studio программасы негізінде дайындалды)

3. Химиялық лаборатория қалташаларынан химиялық ыдыстарды таңдап алып, берілген тапсырмаларды орындайды. Химиялық ыдыстардың атауын айтып өтеді.

1. Қышқылдардың алынуы (колбаның суретінде - оттекті, оттексіз қышқылдардың алыну жолдарын көрсет)

2. Химиялық қасиеті (сынауықтар суретінде - қышқылдарға қандай химиялық қасиеттер тән, реакция теңдеуін жаз)

3. Реакция теңдеулерін аяқтаңдар.

Na₂CO₃ + 2HCl → NaCl + H₂CO₃

NaOH + HCl→NaCl + H₂O

Fe(OH)₃ + 3HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + 3H₂O

Mg + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂↑

4. Тәжірибе «Сиқырлы құмыра» құмырада жүрген реакция типі бейтараптану реакциясы. Яғни тұз түзіледі.

5 - 7

мин

Жаңа сабақ

Тұздар дегеніміз - молекуласы металл атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын күрделі заттар. Тұздарды қышқыл құрамындағы сутек атомдарының орнын металл атомдары немесе негіздегі гидроксотоптың орындарын қышқыл қалдықтары басқан өнім деп қарастыру қажет. Сол себепті тұздарды төмендегіше жіктейміз:

1. Орта тұздар - қышқыл құрамындағы барлық сутек атомдары металл атомдарымен алмасқан. KNO₃, CaСl₂

Орта тұздардың аталуы металл атауы мен қышқыл қалдығы атауынан тұрады.

2. Қышқыл тұздар - қышқыл құрамындағы сутек атомдарын металл атомдары түгел алмастырмаған. NaHCO₃, CaHPO₄ -кальций гидрофосфаты. Қышқыл тұздарды атау үшін қышқыл қалдығының алдына гидро сөзі қосылып айтады.

3. Негіздік тұздар - негіздердің құрамындағы гидроксид топтарын қышқыл қалдықтары түгел алмастырмаған. Zn(OH)Cl, Al(OH)SO₄ негіздік тұздарға гидроксо сөзі қосылып айтылады.

4. Қос тұздар - қышқыл құрамындағы сутек атомдарының тобын екі түрлі металл атомдары басқан кезде түзіледі. KAl(SO₄)₂

Тұздар

Ерімейтіндер BaSO₄, MgCO₃

Суда жақсы еритіндер

NaCl, KNO₃

Аз еритіндер CaSO₄, PbCl₂

Тұздарды алу жолдары (карточкалар арқылы 2 оқушы тақтаға жазады)
1) Металл мен бейметалдың әрекеттесуі: Мg + Сl₂ = МgСl₂
2) Негіздік оксид пен қышқылдық оксидтің әрекеттесуі:

МgО + ЅО₂= МgЅО₃

3) Негіздік оксид пен қышқылдың әрекеттесуі:

СаО+ 2НСІ = CāCl₂ + H₂О
4) Қышқылдық оксид пен негіздің әрекеттесуі:

СО₂ + Са (ОН)₂ = CаCO₃ + H₂О
5)Қышқыл мен негіздің бейтараптануы:

H₂SО₄ +2NaОH = Νa₂ЅО₄ +H₂О
6) Тұз бен қышқылдың әрекеттесуі: ВаСІ₂ + Н₂ЅO₄ = BaЅО₄↓+2HCI
7) Тұз бен тұздың әрекеттесуі: BaCI₂ +Na₂SО₄ = BaSO₄↓ + 2NaCI
8) Тұз бен сілтінің әрекеттесуі: CuЅО₄+2NaОH= Na₂ЅO₄+ Cu(OH)₂↓
9) Металдың қышқылмен әрекеттесуі: Zn + 2HCl =ZnCl₂ + H₂
10) белсендірек металл мен тұздың әрекеттесуі:

Сu + НgCI₂ = CuCI₂+ Hg

Химиялық қасиеті (тәжірибе көрсетемін, сол арқылы 1 оқушы тақтаға жазады). Тұздарға 5 түрлі химиялық қасиет тән.
1. Тұздар металдармен әрекеттеседі: Fe + CuCl₂ =FeCl₂ + Cu
2. Тұздар сілтімен әрекеттеседі: СuCI₂ +2NaOH = 2NaCI+Cu(OH)₂↓
3. Қышқыл мен тұз әрекеттеcеді: Pb(NO₃)₂ +H₂SO₄ =PbSO₄↓+HNO₃

4. Тұздар бір-бірімен әрекеттеседі: CaCl₂+Na₂CO₃=CaCO₃+2NaCI
5. Кейбір тұздар қыздырғанда айырылады. СаСО₃ → CaO + CO₂

Қолданылуын слайдпен суреттерді топтастырып түсіндіремін.

Тірі жасушаларда, жүйке, сүйек және ет ұлпаларында тұз ерітіндісінің маңызы зор. Тұздар өнеркәсіпте, медицинада дәрі - дәрмек өндіру және бояу, улы химикаттар алу үшін .кеңінен қолданылады.

1. Химиялық диктант

2. Массасы 20 г. кальций гидроксидіне CO₂ жібергенде түзілетін

тұздың массасын есептеңіз.

Бер: m(Са(OH)₂) =20г Са(OH)₂ + CO₂ = СаCO₃ + H₂O

т/к: m( СаCO₃)-? M(Са(OH)₂)=74 г/моль

M(СаCO₃)= 100 г/моль

=

(Са(OH)₂)=(СаCO₃) =0.27моль

m(СаCO₃) = 0.27 • 100 = 27г

3. 3 «қаламсап» беріледі. Оның жанында суырмалы қағаз бар, онда карточканың нөмірі көрсетілген, сол арқылы тұздардың алынуына берілген тапсырмалар орындалады. Сонымен қатар соның ішінен тұздардың химиялық қасиеттері көрсетеді. Дұрыс, толық жазған оқушы осы қаламсапты ұтып алады.

№ 1 карточка

Төменде көрсетілген реакция теңдеулеріне тиісті заттарды қойып тұздардың алыну реакция теңдеулерін жазып, химиялық қасиеттерін көрсет, теңдеуді теңестір.

1. Металл + бейметалл =

2. Негіздік оксид + қышқылдық оксид =

3. Тұз + қышқыл =

4. Тұз + тұз =

№ 2 карточка

Төменде көрсетілген реакция теңдеулеріне тиісті заттарды қойып тұздардың алыну реакция теңдеулерін жазып, химиялық қасиеттерін көрсет, теңдеуді теңестір.

1. Қышқылдық оксид + негіз =

2. Негіздік оксид + қышқыл =

3. Тұз + сілті =

4. Металл + тұз =

№ 3 карточка

Төменде көрсетілген реакция теңдеулеріне тиісті заттарды қойып тұздардың алыну реакция теңдеулерін жазып, химиялық қасиеттерін көрсет, теңдеуді теңестір.

1. Қышқыл + негіз =

2. Металл + қышқыл =

3. Тұз + қышқыл =

4. Тұз + тұз =

4. Мына өзгерістерді жүзеге асыр.

1.Mg → MgО → Mg(ОН)₂→ MgСО₃.

2Mg + O₂ →2 MgО

MgО+H₂O → Mg(ОН)₂

Mg(ОН)₂ + CO₂→ MgСО₃ + H₂O

35 - 37 мин

Сабақты қорытындылау

(үйге тапсырма, бағалау)

§ 48 Тұздардың жіктелуі, алынуы, қасиеттері және қолданылуы. Тақырып соңындағы 8,9,10 жаттығулар. Есептер мен жаттығулар жинағынан 5-102, 5-107 жаттығулар.

1-2

мин